U spisima brojnih civilizacija pčele su uklesane u najstarije mitove. U starom Egiptu se smatralo da su pčele nastale iz suza boga Sunca Ra koje su pale na zemlju, u Kini pčele simbolizuju rat, a kod Jevreja blagostanje. Oko ulaza u pećinu u kojoj se rodio Zevs su stražarile pčele i polagale med na usne tek rođenog boga. Vergilije u četvrtoj knjizi svojih “Georgika” kaže da pčele sadrže delić božanskog uma, naziva ih dona coelestia – nebeski darovi i divi se njihovoj organizaciji i etici. Sveštenice u Efesu zvali su pčelama, a sam hram košnicom. Velški srednjovekovni tekst kaže da pčele potiču iz raja odakle su došle zbog ljudskog greha.
Pčela, varnica, iskra, sinonimi su za jedinku koja bezuslovno stvara, obnavlja, utiskuje život bez predviđenih spekulacija i uznemiravanja okoline . Anđeoska bića, prefinjenih pokreta, matematički tačnih, istančanih čula mirisa, komuniciraju putem plesa, iscrtavaju koreografije, ostavljajući za sobom dah misterije. Ova privilegovana bića tako kratkog životnog veka, a bezvremene lepote postojanja,potiču iz samog središta prirodne ravnoteže, opstaju savršenom organizacijom i grade zajednicu, naizgled, ni iz čega. One ništa ne razgrađuju i ne uništavaju za svoj opstanak, bezkompromisno doprinoseći opštem poretku.
“Ljudi koji eksperimentišu su poput mrava, samo prikupljaju i koriste. Pčela međutim skuplja svoj materijal sa cveća u vrtu i polju, ali prerađuje i probavlja vlastitom moći.” (Leonardo da Vinči)
Nenad, fasciniran unutrašnjim besprekornim funkcionisanjem ovih posvećenih bića, ukazuje na njihov božanski kod koji bi se mogao učitati, kako bi oplemenio arhitekturu jednog grada, sveukupno bitisanje i učinio sofisticiranom promisao čoveka. Na makro planu, particije grada, nesavršene tvorevine čoveka, a na mikro planu – pčele, pod lupom radoznalih ljudi, koji dešifruju njihovo umeće i veštinu. Mikro šema jednog sistema, didaktički predložak za planetarnu konstrukciju, objedinjuje zakone koji bi mogli konstituisati savršen sistem ukoliko bi ga čovek protumačio, blagonaklono prihvatio i indukovao. Mimezis u pozitivnijoj kulminaciji svog značenja, mogao bi čoveka vratiti prirodi u pronalaženju apsolutnih formula suštine. Unutrašnji red pčela kao suplement u intelektualnoj izgradnji.
Maksima „Ono što nije dobro za roj nije dobro ni za pčelu.“ (Marko Aurelije) samo je jedna od markiranih uputa koje bi čovek mogao sebi apostrofirati u okvirima etičkih normi pojedinca i prosperitetnog razmišljanja društva.
Mira Vujović
